Scheidingen gaan soms gepaard met conflicten die een grote impact hebben op kinderen. Daarom stelt Vlaams Volksvertegenwoordiger Katrien Schryvers in een conceptnota een aantal cruciale beleidsmaatregelen voor aan het Vlaams parlement om kinderen bij conflicten te beschermen.
Wanneer ouders uit elkaar gaan, is dat erg ingrijpend voor hen én de kinderen. “In de meeste gevallen komen gezinnen na een periode van aanpassing tot afspraken waar iedereen zich in kan vinden. Maar dat is niet altijd zo. En dat kan dan grote gevolgen hebben op de emotionele en psychische ontwikkeling van de kinderen,” vertelt Vlaams volksvertegenwoordiger Katrien Schryvers. ”Het is dan ook zaak om zo vroeg mogelijk in te grijpen en sterk in te zetten op bemiddeling enerzijds en ondersteuning en begeleiding anderzijds. Bovendien is het belangrijk om kinderen doorheen het hele proces te betrekken en te horen."
Bevoegdheden van de familierechter versterken
Scheidende koppels die er zelf niet in slagen om afspraken te maken, komen terecht bij de familierechtbank. De familierechter behandelt echter enkel burgerlijke geschillen, zoals de verblijfsregeling of de onderhoudsverplichting. Het opleggen van gerichte hulpverlening komt enkel de jeugdrechter toe. Momenteel kan de familierechter enkel via het parket een dossier overhevelen naar de jeugdrechter. “Dat vergt tijd en bijkomende werklast, terwijl het vaak nodig is om snel in te grijpen”, zegt Schryvers. Daarom stelt zij voor om de familierechter de mogelijkheid te geven om rechtstreeks door te verwijzen naar de jeugdrechter. Dit kan ook een bijkomende motivatie zijn voor ouders om zich constructief op te stellen ten aanzien van de familierechter, ook dat is in het belang van het kind.
Kinderen ‘horen’
Familierechters zijn met de huidige regels enkel verplicht om minderjarigen vanaf twaalf jaar te horen indien de ouders zelf niet tot een akkoord komen. Als de echtscheiding gebeurt met onderlinge toestemming of als de kinderen jonger zijn dan twaalf jaar, geldt de verplichting dus niet.
Katrien Schryvers wil werk maken van een aanspreekpunt voor kinderen en jongeren in de rechtbank, in een kindvriendelijke ruimte. Daar zouden zij, zonder tussenkomst van de ouders, terecht kunnen met vragen, bijvoorbeeld om met de familierechter te kunnen spreken. Deze vraag wordt gesteund door het Kinderrechtencommissariaat. “Als kinderen in gesprek gaan met de familierechter, moet dat bovendien kunnen in een kindvriendelijke ruimte, waar de kinderen en jongeren zich veilig en helemaal op hun gemak kunnen voelen”, zegt Schryvers nog.
Toegang tot gepaste bemiddeling
“Bemiddeling werkt preventief,” stelt Schryvers. “Zowel vanuit welzijn als justitie moeten we bekijken hoe bemiddeling als methodiek nog meer kan worden ingezet en hoe de stem van kinderen daarin een meer centrale rol kan krijgen. Onderzoek toonde immers aan dat de mate waarin kinderen het gevoel hebben gehoord te worden doorheen de scheidingprocedure bepalend is voor hun welzijn.”
Neutrale bezoekruimtes
Tot slot meent Katrien Schryvers dat we anders moeten denken over de neutrale bezoekruimtes. Veelal binnen een CAW (Centrum voor Algemeen Welzijnswerk) kunnen (groot)ouders en (klein)kinderen elkaar daar ontmoeten in een gecontroleerde setting. Deze georganiseerde contacten onder begeleiding hoeven niet noodzakelijk plaats te vinden in een neutrale bezoekruimte, meent Schryvers: “Het is de bedoeling om het contact tussen ouders en kinderen te normaliseren. Daarom zouden de ontmoetingen meer moeten kunnen plaatsvinden in de eigen omgeving of op een andere, meer vertrouwde locatie, zoals bijvoorbeeld een speeltuin”. Begeleide bezoeken op deze manier organiseren vermindert bovendien de wachttijden voor een bezoek in de gekende neutrale bezoekruimte.
