Meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag bij De Lijn gebeuren vooral in Antwerpen, Limburg en Vlaams-Brabant

In 2021 registreerde De Lijn 90 meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag op haar voertuigen of aan de haltes. Dat zijn er precies evenveel als in 2019 en 17 minder dan in 2020, zo vernam Vlaams volksvertegenwoordiger Katrien Schryvers in antwoord op parlementaire vragen. Drie vierde van deze meldingen werden opgetekend in zone Oost, ofwel de provincies Antwerpen, Limburg en Vlaams-Brabant. In het merendeel van de gevallen gebeurde het voorval op een voertuig van De Lijn en in mindere mate aan een halte. Schryvers doet een oproep om in te zetten op meldingsbereidheid, maar ook op oplettendheid en daadkracht van omstaanders.

Hoewel in 2021 opnieuw meer gebruik werd gemaakt van tram en bus in vergelijking met 2020 (omwille van de strenge coronamaatregelen in 2020), tekende De Lijn een daling in het aantal gemelde voorvallen van grensoverschrijdend gedrag. “In het algemeen kunnen we stellen dat het aantal meldingen van grensoverschrijdend gedrag bij De Lijn de laatste drie jaar redelijk stabiel is gebleven”, vindt Vlaams parlementslid Schryvers, die de cijfers opvroeg bij minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open VLD), “Tegelijk beseffen we allemaal dat het werkelijke aantal van situaties van grensoverschrijdend gedrag op tram of bus of aan een halte in realiteit wellicht heel wat hoger ligt. In dat opzicht blijft het belangrijk om in te zetten op sensibiliseren en responsabiliseren.”

Veelal komen de meldingen van grensoverschrijdend gedrag bij De Lijn toe via de politie (42 van de 90 meldingen). De andere meldingen gebeurden door onder meer het verslag van de chauffeur (6), de dispatching (29), de controle of de begeleider (4), of rechtstreeks van een meldingsfiche van een reiziger (7). Twee meldingen kwamen toe door het verslag van derden.

Regionale verschillen

Een registratie van de meldingen per provincie is er niet, maar wel per zone. Zone Oost omvat de provincies Antwerpen, Limburg en Vlaams-Brabant, zone West bestaat uit Oost- en West-Vlaanderen en de Brusselse Rand.

Terwijl er in 2019 ongeveer evenveel meldingen werden gerapporteerd in zone Oost (47) als in zone West (43), verschoof het zwaartepunt de voorbije twee jaar naar zone Oost, met in 2021 69 meldingen tegenover 21 in zone West.

Blijven inzetten op sensibiliseren van slachtoffers en omstaanders

In 2020 concludeerde Plan International uit een eigen bevraging bij 3000 jongeren dat onderweg van en naar school maar liefst één op de tien jongeren op het openbaar vervoer te maken krijgt met seksuele intimidatie. “We mogen dus zeker stellen dat het aantal gemelde incidenten bij De Lijn lager ligt dan het werkelijke aantal situaties van seksueel grensoverschrijdend gedrag op voertuigen en aan haltes van het openbaar vervoer”, aldus Schryvers. Zij blijft daarom oproepen om grensoverschrijdend gedrag toch te melden, “Het zou bijvoorbeeld een goede zaak zijn, moest dit kunnen via de app van De Lijn, in plaats van dat mensen tot thuis moeten wachten en pas dan ergens een formulier kunnen invullen.” “Zowel slachtoffers als omstaanders mogen geen drempel ervaren om ongewenste intimiteiten aan te kaarten”, gaat Schryvers verder, “Het mag echt niet onder de radar blijven en daders moeten ter verantwoording kunnen geroepen worden. Seksueel grensoverschrijdend gedrag kan een grote impact hebben op slachtoffers. We moeten er dan ook alles aan doen om het fenomeen een halt toe te roepen.”

In antwoord op een eerdere parlementaire vraag van Schryvers kondigde de minister al een hoffelijkheidscampagne aan voor het najaar van 2022. Deze zou zich ook richten op omstaanders en het aanspreekgedrag. “Mensen die op een openbare plaats te maken krijgen met grensoverschrijdend gedrag kunnen echt geholpen worden door omstaanders, om steun te vinden én om de dader af te schrikken. In campagnes is het dus zeker van belang om ook daarop in te zetten”, vindt Schryvers, “Mensen kijken misschien graag weg, zijn niet altijd zeker van wat ze hebben gezien of ze hebben zelf angst. Toch kan meer sociale controle een groot preventief effect hebben. In dit opzicht kan zeker worden samengewerkt met Sensoa dat eerder al de campagne #WijGrijpenIn lanceerde.” Daarnaast zou interfederaal werk gemaakt worden van een actieplan om seksuele intimidatie en agressie op het openbaar vervoer aan te pakken.