Met in totaal 12.082 nieuwe dossiers hadden de Vlaamse diensten slachtofferonthaal (DSO) het in 2024 dubbel zo druk dan in 2019, dat blijkt uit info die Vlaams parlementslid Katrien Schryvers (cd&v) opvroeg. Tegenover 2023 was er vorig jaar een stijging van 8,77 procent. De stijging komt er onder meer doordat de diensten slachtofferonthaal in veel meer zaken automatisch gevat worden, maar ook doordat het bewustzijn rond het belang van de opvang van slachtoffers is vergroot. “Elk slachtoffer moet goed en op een redelijke termijn geholpen kunnen worden. Daarom moeten we ervoor zorgen dat we de toegenomen aantal dossiers ook aankunnen, anders worden slachtoffers een tweede keer slachtoffer”, zegt Schryvers.
Rechten doen gelden
“Slachtofferonthaal is een belangrijke opdracht van de justitiehuizen”, legt Vlaams parlementslid Katrien Schryvers uit, “Slachtoffers of na(ast)bestaanden van slachtoffers krijgen zo tijdens de hele gerechtelijke procedure, vanaf de indiening van de klacht tot de strafuitvoering, de nodige informatie en bijstand, zodat zij hun rechten kunnen laten gelden.”
Het aantal nieuwe dossiers bij de Vlaamse diensten slachtofferonthaal (DSO) blijft jaar na jaar stijgen. In 2024 ontvingen ze maar liefst 12.082 nieuwe dossiers. Dat zijn er 974 of 8,77% meer dan in 2023. Op vijf jaar tijd is er zelfs sprake van een verdubbeling, want in 2019 werden 6.052 nieuwe dossiers geregistreerd, zo blijkt uit de cijfers die Schryvers verkreeg in antwoord op een parlementaire vraag.
Tabel: Aantal nieuwe dossiers DSO per jaar
|
2017
|
2018
|
2019
|
2020
|
2021
|
2022
|
2023
|
2024
|
|
4.925
|
5.310
|
6.052
|
6.678
|
8.401
|
10.403
|
11.108
|
12.082
|
Grootste toename in Hasselt, het drukst in Antwerpen
Een stijging van het aantal dossiers doet zich voor in zo goed als elk justitiehuis. Enkel in de justitiehuizen van Leuven, Mechelen, Turnhout en Veurne werden er minder nieuwe dossiers ontvangen dan in 2023.
De grootste toename is merkbaar in het justitiehuis Hasselt. Daar steeg het aantal nieuwe dossiers met bijna een derde (+235 dossiers of 31,6%). Zowel in Brugge als in Tongeren moesten de justitieassistenten bijna een vijfde meer dossiers verwerken (+18,5% en +18,1%).
Het blijft wel het drukst in het justitiehuis van Antwerpen. Ook in 2024 tekenden de justitieassistenten daar het hoogst aantal dossiers op, nl. 2434.
|
DSO
|
2023
|
2024
|
Toename
|
|
JH Antwerpen
|
2223
|
2434
|
9,5%
|
|
JH Brugge
|
775
|
918
|
18,5%
|
|
JH Brussel
|
721
|
774
|
7,4%
|
|
JH Dendermonde
|
829
|
898
|
8,3%
|
|
JH Gent
|
1147
|
1325
|
15,5%
|
|
JH Hasselt
|
744
|
979
|
31,6%
|
|
JH Ieper
|
201
|
214
|
6,5%
|
|
JH Kortrijk
|
774
|
839
|
8,4%
|
|
JH Leuven
|
798
|
776
|
-2,8%
|
|
JH Mechelen
|
611
|
556
|
-9,0%
|
|
JH Oudenaarde
|
418
|
447
|
6,9%
|
|
JH Tongeren
|
695
|
821
|
18,1%
|
|
JH Turnhout
|
973
|
911
|
-6,4%
|
|
JH Veurne
|
199
|
190
|
-4,5%
|
|
Totaal
|
11.108
|
12.082
|
8,8%
|
Automatische vatting
Er zijn verschillende factoren die de stijging van de afgelopen jaren kunnen verklaren. Zo is er sinds 2020 een systematische vatting van de DSO voor dossiers vanuit de Zorgcentra na Seksueel Geweld (ZSG). Ondertussen is er in elke provincie een zo’n ZSG actief. Daarnaast is het sinds september 2022 verplicht om ook in het kader van de strafuitvoering slachtofferonthaal te vatten bij (poging tot) verkrachting, onafhankelijk van een aanmelding bij een ZSG. Deze verplichting geldt eveneens voor misdrijven die de dood veroorzaken en pogingen daartoe.
De voorbije jaren wordt bovendien de richtlijn om slachtoffers van minderjarige daders naar slachtofferonthaal door te verwijzen, strikter nageleefd. Daarenboven zijn de parketten zich steeds meer bewust van het belang van de vatting door de dienst slachtofferonthaal. “Slachtoffer zijn van een misdrijf heeft altijd een grote impact, en dat geldt a fortiori als het over een misdrijf tegen jou als persoon gaat. Het is heel terecht dat er meer aandacht gaat naar een goede opvolging en begeleiding van slachtoffers, en dat magistraten de dienst slachtofferonthaal vatten als ze van oordeel zijn dat die tussenkomst een meerwaarde kan betekenen”, vindt Schryvers.
Misdrijven tegen personen en zedenmisdrijven
Het vaakst wordt de DSO gevat in dossiers die vallen onder de categorie ‘misdrijven tegen personen’ (met daarin o.a. (poging) moord, (poging) doodslag, stalking, slagen en verwondingen) en ‘zedenmisdrijven’. Ze vertegenwoordigen respectievelijk 44,40% en 38,60% van de dossiers (t.o.v. 44,15% en 37,69% vorig jaar). Dat is ook logisch vermits het net in die dossiers is dat de dienst slachtofferonthaal systematisch gevat moet worden.
Voorzien in voldoende capaciteit
De aanhoudende stijging van het aantal vattingen van de DSO vraagt natuurlijk steeds meer van de justitieassistenten. Door de aanwerving van nieuwe justitieassistenten steeg het aantal VTE binnen de diensten slachtofferonthaal vorig jaar met 7,8 VTE tegenover 2023. “Dat het slachtoffer meer centraal komt staan is absoluut goed”, besluit Schryvers. “Nu moeten we ervoor zorgen dat we de toegenomen ‘instroom’ ook aankunnen, anders worden slachtoffers een tweede keer slachtoffer.”
